Kjo bimë është sjellë dhe është kultivuar me sukses edhe nëShqipëri. Fillimisht në parcela të vogla dhe me një teknologji tëprapambetur, por me sistemimin e tokave dhe përmirësimin e furnizimit me ujë, arriti që në vitin 1989, në vendin tonë të ishin15 mijë hektarë të kultivuar em oriz.
Zonat tradicionaleishin Shkodra dhe Lezha, por masivisht është kultivuar oriz edhenë zona të tjera si, në Kavajë, Lushnje, Fier, Vlorë, Sarandë, etj, ku prodhohej 6-9 ton oriz për ha.
Orizi përbën ushqimin kryesor (bukën), për shumë vendeaziatike, të Oqeanisë e më gjerë. Mirëpo, orizi ka gjetur njëpërhapje dhe përdorim të gjerë në të gjithë botën, sa mund tëthuhet se të gjithe e njohin dhe e përdorin atë si pjesë të dietës sëpërditëshme ushqimore.
Ndër vëndet me prodhimtari më të lartë paraqiten Kina me 192 milion ton prodhim në vit, India me 160 milion ton prodhim nëvit, e më pas renditen Indonezia me 59, Pakistani me 47, Vietnami me 36, Tailanda me 34, Birmania me 33, Filipinet me 17, Brazili me 12, Japonia me 11 milion ton prodhim në vit tëorizit.
Kjo bimë është sjellë dhe është kultivuar me sukses edhe nëShqipëri. Fillimisht në parcela të vogla dhe me një teknologji tëprapambetur, por me sistemimin e tokave dhe përmirësimin e furnizimit me ujë, arriti që në vitin 1989, në vendin tonë të ishin15 mijë hektarë të kultivuar em oriz. Zonat tradicionaleishin Shkodra dhe Lezha, por masivisht është kultivuar oriz edhenë zona të tjera si, në Kavajë, Lushnje, Fier, Vlorë, Sarandë, etj, ku prodhohej 6-9 ton oriz për ha. Për rritjen e rendimentit të tij, pranë Institutit të Misrit dhe Orizit–IMO në Shkodër, u ndërtuanjë punë e mirëfilltë shkencore. Në të njëjtën kohë, specialistët e IMO-së hartonin teknologji bashkohore për krijimin e kultivarëve të orizit të përshtatshëm për kushtet klimatiko-tokësore të zonave përkatëse ku kultivohej kjo bimë.
Një bazë e mirë u krijua me projektin që Ministria e Bujqësisëdhe IMO, në bashkëpunim me ish-kooperativën e Barbullushitnë Shkodër, në një kontratë me Fiat-Agri, modernizuan 300 ha oriz, me nivelim me reze Lazer dhe me mekanizim në shkallën100%. Kjo ishtë një shembull shumë i mirë që tregonte që orizimund të mekanizohet, mund të merren rendimente të larta dheqë kultivimi i kësaj culture është me leverdi të lartë.
Tashmë dihet që historia post-komuniste e bujqësisë shqiptare kadëshmuar një zhvendosje në strukturën e prodhimit drejt njëmodeli të drejtuar nga kërkesa, me një rënie të bimëve fushoreindustriale (oriz, pambuk, grurë, duhan) të ekuilibruar nga njërritje në prodhimin e bimëve foragjere. Kështu, që nga vitet1994 e deri më tani në Shqipër nuk është kultivuar më bima e orizit, ndërsa nevojat e vendit plotësohen nga importi. Nëshkallë vendi konsumi i përgjithshëm vjetor i kalon të 20.000 tonët.
Por, pas tre dekadash, rikthehet kultivimi i orizit në Shqipëri me fillesën e saj në zonën e Zadrimës. Në një ish-orizore, biznesitashmë i sukseshmëm i “Mrizit të Zanave”, prej tre vitesh kandërmarrë këtë nismë, ku janë vënë në provë rreth 20 kultivarëorizi për të parë se ciili është më I përshtatshëm për kushtet e asaj zone.
Bima e orizit lidhet ngushtë edhe me dietën mesdhetare, kuvendet përkatëse e përdorin si lëndë kryesore në menutë e tryezave në familje. Tashmë, edhe amvisa më e thjeshtë përdororizin jo vetëm për pilaf e rizoto, por edhe në një sërë recetash tëvendit e të huaja, të cilat kanë zënë vend në dietën tonë tëpërditëshme.
Orizi qetëson urinë, është i mirë për shkrirje të kilogramëve. Përmban shumë vitamina, sidomos të kompleksit B, nxit qitjen e ujit të tepërt dhe të toksikeve nga trupi. Orizi padyshim ështënjëri ndër ushqimet me vlera shumë të larta ushqyese. Orizi ibardhë përmban hekur, vitaminë B, acid folik dhe niacin. Pornuk mundojnë as materiet e fosforit, magnezit dhe kaliumit. Konsumimi i një filxhani oriz në ditë, përmbushë kërkesat ditoretë organizmit me ushqim. Kokrrat e orizit të bardhë janë tëpasura më karbohidrate komplekse, ku edhe rekomandohet tëkonsumohen sepse prej 45-60% e kalorive vinë nga këtokarbohidrate.
