Chiemsee2016 - Pixabay.com

Çfarë është kardiomegalia dhe si diagnostikohet ajo me anë të imazheve radiologjike?

Zemra është organi kryesor i sistemit kardiovaskular pasi bën të mundur pompimin e gjakut dhe shpërndarjen e tij me anë të enëve gjakore në të gjithë organizmin. Si organ që punon gjatë gjithë kohës mund të paraqitet ndonjëherë e dobësuar ose e dilatuar.

Një zemër e zmadhuar (kardiomegale) i referohet një zemër e cila është më madhe se zakonisht, që ka probleme me pompimin e gjakut në mënyrë efikase në organizëm. Pacientët të cilët kanë një zemër të zmadhuar kanë më shumë shanse që të kenë “dështime të zemrës” (ky term nuk i referohet ndalimit të punës së zemrës por mospompimit të gjakut në mënyrën e duhur) dhe goditje në tru (kjo gjendje ndodh kur një enë gjaku në tru bllokohet ose çahet). Kardiomegalia mund të jetë e përkohëshme ose e përhershme, në varësi të shkaktarit që ka çuar në këtë gjendje të pacientit.

Sëmundjet të cilat e bëjnë zemrën që të punojë fort mund ta zmadhojnë atë, siç ndodh me muskujt e krahut që zmadhohen kur punohet me sforco apo kafshët e sportit të cilat stërviten dhe si pasojë e një pune të sforcuar, rrisin masën e tyre muskulore.

Shkaqet më të shpeshta të zmadhimit të zemrës janë:

• Anemia.
• Aritmia.
• Kardiomiopatitë.
• Sëmundjet kongjenitale të zemrës.
• Sëmundjet e valvulave të zemrës.
• Sëmundjet e gjendrave tiroidale.

Shenjat klinike të kardiomegalisë mund të renditen nga të lehta deri në të rënda si një kondicion progresues. Zakonisht është e vështirë të diagnostikohen në fazat e hershme, prandaj është e rëndësishme që të kryhen kontrollet rutinë të kafshëve të shoqërimit.

Më poshtë janë renditur disa nga shenjat kryesore të kardiomegalisë:

• Letargjia.
• Anoreksia.
• Dhembje.
• Vështirësi në frymëmarrje.
• Kollitje.
• Kolapse të papritura.
• Puls i dobët dhe i çrregullt.
• Zhurma të zemrës.
• Frymëmarrje e mbytur ose zhurmë kërcitëse gjatë frymëmarrjes.

Metodat diagnostike speciale të cilat shërbejnë për diagnostikimin e kardiomegalisë janë radiografia, ultrasonografia dhe elektrokardiograma (EKG).

Më poshtë do të shqyrtojmë rëndësinë e imazheve radiologjike në diagnozën e kardiomegalisë.

VHSVERTEBRAL HEART SIZE

Madhësia vertebrale e zemrës (VHS) është një numër që normalizon (indekson) madhësinë e zemrës me madhësinë e trupit duke përdorur vertebrat torakale si njësi matëse (Figura 1). Autorë të ndryshëm gjithashtu e kanë quajtur VHS si një akronim për pikët e zemrës vertebrale, shumën e zemrës vertebrale ose sistemin vertebral të zemrës. VHS është bërë treguesi standard i madhësisë radiografike të zemrës tek qentë, macet dhe disa specie të tjera. Vlerat e VHS janë raportuar në qindra artikuj dhe libra akademik në të gjithë botën për të treguar praninë ose mungesën e kardiomegalisë dhe për të përshkruar ndryshimin progresiv në madhësinë e zemrës.

Gjithmonë merrni në konsideratë racën kur vlerësoni rezultatin vertebral të zemrës në qen.

Radiografia torakale shpesh siguron pamjen e parë të strukturave kardiake në qen që vlerësohen për sëmundje të mundshme të zemrës. Megjithëse një mjet i rëndësishëm diagnostikues, natyra kryesisht subjektive e rishikimit radiografik paraqet një sfidë gjatë vlerësimit të zemrës. Përshtypjet subjektive të madhësisë së zemrës mund të ndikohen nga marrëdhënia midis siluetës kardiake dhe fushave të mushkërisë përreth. Ekspirimi ose frymënxjerrja dhe konformacionet e gjoksit që errësojnë pamjen e fushës së mushkërive mund të çojnë në vlerësimin e rremë të një siluete të zgjeruar kardiake.

Në rastet kur kryejmë matjet e zemrës për të përcaktuar VHS merren në konsideratë dy metoda të cilat janë si më poshtë:

Metoda për Radiografitë Laterale

Vlerësimi i madhësisë vertebrale të zemrës (VHS) mund të minimizojë sfidat subjektive duke caktuar një vlerë objektive në madhësinë e zemrës bazuar në vertebrat e pacientit.

Figura 1: Diagrama e pamjes laterale të toraksit të një qeni ku ilustrohet metoda e matjes së madhësisë së zemrës vertebrale. L -> Aksi i gjatë i zemrës, S -> Aksi i shkurtër i zemrës.

Figura2: Përcaktimi i madhësisë së zemrës vertebrale (VHS) në pamjen e radiografisë torakale anësore të djathtë. Masa e boshtit të gjatë merret nga aspekti ventral i bazës deri në majën e zemrës. Boshti i shkurtër është pingul me boshtin e gjatë në nivelin e venës kava kaudale. Të dy matjet e boshtit të gjatë dhe boshtit të shkurtër janë në një linjë me kolonën vertebrale duke filluar në fillim T4 për të marrë VHS.

Angiokardiografia tregon se dimensioni maksimal i boshtit të shkurtër në të tretën e mesme të zemrës përfshin atriumin e djathtë dhe dhomat e majta të zemrës (Figura 3A). Matja e boshtit të gjatë midis bifurkacionit trakeal (baza e zemrës) dhe majës kardiake përfshin atriumin e majtë dhe ventrikulin e majtë (Figura 3B). Matjet mund të bëhen me kaliber ose një vizore dhe të ripozicionohen në kolonën vertebrale. Përndryshe, një fletë letre mund të vendoset mbi zemër me një cep të letrës në bifurkacion. Shënoni letrën në majën e zemrës për të regjistruar boshtin e gjatë dhe më pas ripoziciononi letrën pingul. Vendosni të njëjtin cep letre në kufirin kranial të zemrës ku diametri është më i madh dhe shënoni kufirin boshtor për të regjistruar boshtin e shkurtër. Vendosni këndin e letrës në fillimin T4 dhe regjistroni boshtet e gjata dhe të shkurtra si numrin e vertebrave midis cepit dhe akseve të shënuara. Shuma e këtyre vlerave është VHS.

Metoda për Radiografi DV ose VD

Dimensioni i boshtit të gjatë në radiografitë DV ose VD përfshin atriumin e djathtë dhe ventrikulin e majtë (Figura 4). Boshti i shkurtër maksimal matet pingul me boshtin e gjatë dhe përfshin strukturat e zemrës së djathtë dhe të majtë. Regjistrohet si numri i vertebrave në një radiografi anësore shoqëruese.

Fig. 4 Paraqitje skematike e matjes së akseve të zemrës në pozicionet Dorzo-Ventrale dhe Ventro-Dorzale.

Një gamë normale e VHS prej vertebrave 8.7 – 10.7 u krijua për herë të parë në përshkrimin origjinal të metodës VHS në një shumëllojshmëri racash qensh dhe konformimesh në gjoks. Një studim i mëtejshëm ka zbuluar se disa racave të qenve, veçanërisht ato që janë të vogla, brakecefalike ose kondrodistrofike , shfaqin diapazone VHS që janë dukshëm më të mëdha se racat e tjera. Zbatimi i vargjeve origjinale normale të VHS për qentë do të çonte në përfundime të rreme të rritjes së madhësisë së siluetës kardiake në këto raca. Për disa raca, kjo mund të jetë për shkak të ndryshimeve në marrëdhëniet midis gjatësisë së vertebrave dhe madhësisë së zemrës. Racat e tjera shfaqin një incidencë më të madhe të anomalive vertebrale, përfshirë hemivertebrorët, që shkurtojnë gjatësinë e vertebrave dhe rrisin diapazonet normale të VHS. Si i tillë, është e rëndësishme të merren parasysh vargjet e referencës specifike të racave VHS kur vlerësohet madhësia e siluetës kardiake tek qentë (Tabela 1).

Tabela 1: Përpilimi i vargjeve të referencës specifike të racave VHS.

VHS-ja mbetet një nga vlerësimet e mundshme radiografike të zemrës. Megjithëse vlerësimi radiografik i zemrës është i kufizuar në siluetën e saj, disa modele të zgjerimit të dhomave të zemrës mund të jenë më specifike për sëmundjet e zemrës sesa VHS-ja. Zgjerimi i venave pulmonare mund të jetë po aq i rëndësishëm kur vlerësohet për sëmundjen e zemrës. Sidoqoftë, matjet serike të VHS-së mund të ndihmojnë në monitorimin afatgjatë të sëmundjes progresive të zemrës. Kështu, VHS-ja mund të jetë një mjet i fuqishëm në vlerësimin e zemrës në qen kur përdoret së bashku me vlerësimin e modeleve të zgjerimit të dhomave të zemrës, inspektimin e madhësive të enëve pulmonare dhe llogaritjen e vargjeve të referencës specifike të racave.

 

MSc. Taulant Goga
Departamenti i Moduleve Paraklinike, Fakulteti i Mjekësisë Veterinare, UBT.

Na Ndiqni në: